In het Frans klinkt het zo mooi: ‘l’histoire se répète’; de geschiedenis herhaalt zich. Het idee achter dit inzicht van onze cyclische geschiedenis, is dat we kunnen leren van het verleden om vergelijkbare fouten te vermijden of succesvolle benaderingen te herhalen. Ik kom op dit gezegde vanwege een artikel in de Quote van januari 2024: ‘Winsten Chipsoft rijzen verder de pan uit, gigantisch dividend voor vader en zoon Mulder’.
Voor de goede orde: ik vind Chipsoft – en dat zal een aantal (nieuwe) lezers wellicht verbazen – een erg goede leverancier. Niet alleen is het een jongensdroom om zoveel geld te verdienen, maar het product zelf is ook eigenlijk best goed. In navolging van de ruim 50 ziekenhuizen, beginnen nu ook huisartsen eraan. De Boston Consulting Group (BCG) zou Chipsoft inmiddels een ‘STAR’ noemen, terwijl ze in 2005 in het vakje ‘QUESTION MARK’ zouden bivakkeren.
Even een korte geschiedenisles. Begin jaren 70 werd binnen het LUMC (toen AZL) onder leiding van professor A. Bakker en gesubsidieerd door de Nederlandse overheid een eigen Ziekenhuis Informatie Systeem (ZIS) ontwikkeld. Voor de exploitatie en doorontwikkeling van het ZIS werd de stichting BAZIS opgericht. Al snel haakten andere academische ziekenhuizen aan en werden samenwerkingsverbanden van algemene ziekenhuizen opgericht die gezamenlijk een BAZIS-systeem exploiteerden.
In 2005 maakte bijna de helft van alle Nederlandse ziekenhuizen gebruik van het in Leiden ontwikkelde systeem. Prachtig toch? Nou… Inmiddels was de stichting BAZIS geprivatiseerd om, na diverse overnames, in 2004 te worden ingelijfd bij het Australische iSOFT. Een aantal leveranciers sprong in dat gat, waaronder Chipsoft . In 2009 werd er soft ware van ongeveer tien verschillende EPD-leveranciers gebruikt in de ziekenhuizen. Nu, 15 jaar later, is Chipsoft marktleider met een verbijsterend marktaandeel van bijna 75 procent. En, zoals dat vaak gaat bij bijna-monopolisten, is de afhankelijkheid van dit systeem enorm gegroeid.
Zoals gezegd, kijken huisartsen nu ook geïnteresseerd naar dit systeem. Het maakt koppeling met het naastgelegen ziekenhuissysteem overbodig… denkt men. Maar, migratieprojecten van deze monolieten naar een ander systeem zijn, naar mijn mening, feitelijk niet meer uitvoerbaar. Gegevensuitwisseling in het huidige cloudtijdperk en de afhankelijkheid van één systeem zijn binnen de zorg een nachtmerrie.
Terug naar ‘l’histoire se répète’. Vader en zoon Mulder worden er niet jonger op, en vroeger of later zal dit familiebedrijf worden verkocht. Aan wie? De meestbiedende, lijkt mij. En wat de nieuwe eigenaar gaat doen, laat zich raden: zo snel mogelijk de investering terugverdienen. Hoe? Juist! Door de prijzen te verhogen. En accepteren we dat dan? We zullen wel moeten. Het verdienmodel heet ‘CASHCOW’, dat andere vakje in de BCGmatrix. Dan rest alleen nog het laatste vakje: ‘DOG’. Geen innovatie meer. Zit de zorg – die nu al ICTnoodlijdend is – daarop te wachten? Lijkt mij van niet.
Hebben we dan niets geleerd? Nee, blijkbaar niet. We staren apathisch naar de Denen die het wél begrijpen. Is er dan niets meer aan te doen? Misschien wel, maar jullie luisteren toch niet.
