De huisartsen in Nederland zijn goed op weg met het digitaliseren van hun praktijk. Dat werd tijd ook! Waren ze in de vorige eeuw nog koploper met hun HIS, nu beginnen ze achterop te raken. Ze hebben ook door dat digitaliseren een goede organisatie vereist. Tot voor kort nam een van de huisartsen in de praktijk het voortouw. Deze eHealth-huisarts was dan aanspreekpunt voor allerlei leveranciers. De ziekenhuizen deden dat anders. Een techneut werd IT-manager, aan wie de medisch specialist en de Raad van Bestuur alles overlieten. Ongeveer zoals het zich in het bedrijfsleven had afgespeeld. Als het dan fout ging, was duidelijk wie de schuld had.
Soms noemde die IT-manager zichzelf CIO, wat al snel het acroniem werd voor ‘Career Is Over’. Want bij mislukkingen werd hij ontslagen. In het bedrijfsleven ging men ertoe over om niet een techneut de kar te laten trekken maar iemand uit de ‘business’. De RvB bleef op afstand en meestal rapporteerde die CIO aan de CFO. Het ging immers over veel geld! Eén ding bleef hetzelfde: als het misging, werd hij ontslagen.
Statistieken uit de USA vertellen dat 50 procent van de CIO’s slechts 18 maanden in dienst bleef. In het bedrijfsleven is ook dit model inmiddels passé en zit de CIO meestal in de RvB en rapporteert samen met de COO en CFO aan de CEO. Zijn profiel is duaal (business en IT), maar zijn leiderschap is transformationeel. Bij conflicten met de CIO over geld of de operatie beslist de CEO.
Bij de ziekenhuizen zie je een dubbele functie ontstaan. Naast de CIO – die een technische en soms bedrijfskundige achtergrond heeft – is een CMIO aangesteld die in alle gevallen een medisch specialist is en lid van de medische staf. De CIO wordt geacht de medisch specialist te betrekken bij de digitalisering van het ziekenhuis. De RvB is vooralsnog bezig met andere dingen.
Ruim 50 huisartsen op één lijn houden is best een dingetje
De huisartsen doen het nu anders. Doordat huisartsen zich van de zorgverzekeraar moeten organiseren in units met tenminste 100.000 patiënten, ontstaat er een managementlaag, want meer dan 50 huisartsen op één lijn houden is best een dingetje. Het IT-management is van oudsher uitbesteed aan de HIS leverancier. Maar vanwege de schaalvergroting lukt dat niet met één HIS leverancier – soms zijn er wel acht! Daarom heeft men besloten om een CMIO aan te stellen: een (huis)arts.
De moraal van het verhaal zal ik illustreren aan de hand van twee nieuwsberichten. De Quote 500 vermeldt dat de eigenaren van Chipsoft – die overigens HIS’en levert – volgens hun bronnen inmiddels € 730 miljoen bezitten! Dat was voorheen ‘slechts’ € 75 miljoen. Als we dit leggen naast het tekort aan zorgpersoneel lijkt me dat de zorgpremies weer omhoog moeten. In een ander nieuwsbericht wordt Michel van Schaik, directeur gezondheidszorg Rabobank, geciteerd: “Zorgbestuurders missen de capaciteiten en ambitie om te veranderen. Het ontbreekt aan transformationeel leiderschap.”
Als wij de zorg echt willen herdefiniëren, is digitalisering een absolute vereiste. Wil de echte CIO in de zorg opstaan?
Dit artikel verscheen eerder als column van Rube van Poelgeest in ICT/zorg.
